نمک و پرسشهای اساسی درباره آن
.نمک و پرسشهای اساسی درباره آن
مصرف بیش از حد نمک یکی از معضلاتی است که در جوامع امروزی یک تهدید و آسیب جدی برای سلامتی افراد به شمار می آید. به همین منظور در مقاله پیش رو به ۱۶ پاسخ اساسی پیرامون این خوراکی پاسخ داده خواهد شد. رعایت نکات ذکر شده سهم بسزایی در کاهش ابتلا به بیماری های ناشی از مصرف غیر صحیح آن دارد.
۱. نمک چه نقشی در بدن دارد؟
نمک دارای ماده موثر سدیم می باشد که یکی از موارد مغذی مورد نیاز برای سوخت و سا ز مواد غذایی در بدن ، انتقال پیام های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. سدیم به مقدار محدود مورد نیاز روزانه بوده ومصرف متعادل آن لازم است در برخی شرایط مانند اسهال و استفراغ و یا فعالیت شدید بدنی و در هوای گرم نیاز بدن به املاح به ویژه سدیم به علت از دست رفتن مایعات بدن افزایش می یابد.
۲- نمک یددار چیست ؟
نمک یددار با هدف پیشگیری از کمبود ید در کشور تولید می شود و نمک خوراکی است. که حاوی یکی از ترکیبات ید به مقدار جزیی می باشد نمک ید دار طعم و بوی خاصی ندارد.
۳-نمک یددار تصفیه شده چیست ؟
نمک یددار تصفیه شده نمکی است که ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک ، شن و ماسه طی فرایندی در کارخانه حذف شده و ید به آن اضافه شده است. نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماریهای گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی ، کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن می شود.
۴- چرا باید فقط ا ز نمک یددار تصفیه شده استفاده کنیم ؟
میزان ید موجود در منابع غذایی گیاهی و حیوانی در کشور ما برای تامین ید مورد نیاز بدن کافی نیست وید مورد نیاز بدن عمدتاً ازطریق مصرف نمک ید دار تامین می شود نمک خوارکی باید از نوع ید دار و تصفیه شده باشد نمک های یددار تصفیه شده، به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر به مدت بیشتر حفظ می کنند.
۵- چرا ید به نمک اضافه می شود؟
نمک تقریباٌ در طبخ همه غذاها استفاده می شود و همه افراد روزانه مقدار معینی نمک مصرف میکنند بنا براین نمک بهترین ماده غذایی برای افزودن ید به آن می باشد وا زنظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است همچنین در اثر افزودن ید به نمک تغییری در طعم و رنگ نمک ایجاد نمی شود.
۶- کمبود ید چه عوارضی به دنبال دارد؟
تنها تظاهر کمبود ید بیماری گواتر (تورم قسمت جلوی کردن به علت بزرگی غده تیروئید) است علت اصلی بزرگ شدن غده تیروئید کمبود دریافت ید می باشد. کمبود ید در دوران بارداری موجب ناهنجاری های جسمی و ذهنی کری و لالی سقط و مرده زایی می شود .کاهش بهره هوشی ، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی ، کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها ازدیگر عوارض کمبود ید است
۷-روزانه چه مقدار نمک باید مصرف کنیم ؟
در حال حاضر مصرف نمک در کشور ما بالاو حدود ۳-۲ برابر مقدارتوصیه شده سازمان جهانی بهداشت است حداکثر مقدار مصرف نمک روزانه ۵ گرم می باشد این مقدار نمک میزان سدیم مورد نیاز روزانه را تامین می کند .باید توجه داشت که سدیم علاوه بر نمک بطور طبیعی تقریباً در تمام موادغذایی وجود دارد وبا مصرف مواد غذایی مختلف بخش عمده ای از سدیم مورد نیاز بدن تامین می شود بنابراین مقدار نمکی که به غذا اضافه می شود باید حداقل مقدار ( کمتر از ۳ گرم ) باشد.
۸ – در چه شرایطی باید نمک ید دار را نگهداری کرد؟
نگهداری و ذخیره نمک یددار به مدت طولانی (بیش از یک سال ) موجب ازدست رفتن بخشی از ید آن میشود برای حفظ ید در نمک ، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف دربسته پلاستیکی ، چوبی ، سفالی ویا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ ،نمک را در انتهای پخت اضافه نمود تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
۱۰-چرا از سنگ نمک برای خیساندن برنج نباید استفاده کرد؟
سنگ نمک که از معادن نمک به دست می آید اغلب دارای انواع ناخالصی های مختلف و حتی فلزات سنگین مثل سرب ، جیوه ، کادمیوم ویا آرسنیک می باشد. این فلزات سمی خاصیت سرطان زایی دارند و علاوه بر این سنگ نمک ممکن است دارای انواع آلودگی های فیزیک و شیمیایی بنابراین استفاده ا ز سنگ نمک به دلیل به خطر انداختن سلامت توصیه نمی شود .برای خیساندن برنج می توان از مقدار کم نمک یددار تصفیه شده و یا نمک تصفیه شده فاقد ید (عمدتاٌ در مراکز طبخ و رستوران ها ) استفاده کرد.
۹- چه نوع نمکی باید خریداری و مصرف شود؟
همواره به وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت روی بسته بندی نمک ها باید توجه شود فقط نمک هایی قابل مصرف و مجاز هستند که شماره پروانه ساخت بر روی بسته بندی آن ها درج شده باشد همچنین دقت کنید که عبارت نمک یددار تصفیه شده بر روی بسته بندی نمک درج شده با شد واز خرید هر گونه نم با عنوان صادراتی صنعتی که مصرف خوراکی ندارد و یا نمک دریا که ید کافی ندارد و تصفیه نشده است خودداری نمایید.
۱۱- مصرف زیاد نمک یا غذاهای شور چه عوارضی را در پی خواهد داشت ؟
در صورتی که نمک به مقدار مناسب مصرف شود و کلیه ها هم سالم بوده و عملکرد خوبی داشته باشند مشکلی ایجاد نمی شود اما در صورت تداوم مصرف زیاد نمک و مواد غذایی شورمشکلاتی ازجمله فشارخون بالا، سکته قلبی ، پوکی استخوان ، سرطان معده ، آسم ، ادم یا ورم ایجاد می شود در حقیقت همه این عوارض ناشی از مصرف زیاد نمک است.
۱۲- برای پیشگیری از افزایش فشارخون و بیماریهای قلبی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
۱- میزان نمکی که هنگام پخت به غذا اضافه می کنید را کاهش دهید . ۲- برای اجتناب از مصرف بی رویه نمک، برسرسفره ازنمکدان استفاده نکنید ۳- غذاهای کنسرو شده و بسیاری ا ز مواد غذایی بسته بندی شده و اماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند ، به همین دلیل بهتر است مصرف این مواد غذایی رامحدود کنید ۴- مصرف غذاهای شور مثل آجیل شور، انواع فرآورده های غلات حجیم شده، پفک و … چیپس ، انواع شورنظیر خیارشور و کلم شور، ماهی دودی، سوسیس و کالباس و غذاهای کنسروی را کاهش دهید . ۵- جوش شیرین که ممکن است در انواع نان و کیک به کار رود ، دارای مقدار زیادی سدیم ( عنصر موثره نمک ) است . بنابراین در افرادی که بعلت ابتلا به بیماری محدودیت مصرف نمک دارند مصرف مواد حاوی جوش شیرین هم باید بسیار محدود شود.
۱۴- مهمترین منابع دریافت نمک در رژیم غذایی کدام ها هستند؟
۱- نمک آشپزخانه و سفره که زمان طبخ یا سرسفره به غذا اضافه می شود ۲- انواع غذاهای آماده مانند سوسیس، کالباس، پیتزا ، همبرگر و .. ۳- انواع کنسروها مانند کنسرو خورش های آماده ، کنسرو سبزیجات و … ۴- انواع تنقلات شور مانند فرآورده های غلات حجیم شده، چیپس چوب شورو… ۵- لبنیات شور مانند پنیر ، دوغ و کشک پرنمک ۶- انواع شور مانند خیارشور، کلم شور و انواع ترشی ها و … ۷- مواد غذایی نمک سود مثل ماهی دودی
۱۶-مضرات مصرف نمک دریا چیست ؟
در حال حاضر مصرف نمک دریا از سوی افراد غیرکارشناس به مردم توصیه می شود نمک دریا به نمک حاصل از تبخیر آب دریا گفته می شود این نمک ، تصفیه نشده و دارای انواع ناخالصی ها از جمله فلزات سنگین است که خطر سرطان زایی آنها به اثبات رسیده است علاوه بر ناخالصی میزان ید آن کم یا حتی فاقد ید است بنابراین نیاز روزانه به ید را تامین نمی کند . هر چند نمک دریا حاوی مواد معدنی از جمله فلوئور و پتاسیم است. اما این ویژگی نمک دریا بسیار کم اهمیت بوده و ارزش کاربردی ندارد.
۱۵- با توجه به این که ذائقه ممکن است مواد غذایی شور را بیشتر ترجیح دهد چگونه می توان ذائقه سازی کرد؟
این که ذائقه غذای شور را ترجیح دهد به فرهنگ غلط اضافه کردن نمک و طعم دهنده ها به غذای کودک به سال های گذشته برمی گردد. در واقع با افزودن نمک به غذای کودک ما او را با طعم شور آشنا می کنیم و عادت می دهیم به همین علت به هنگام بزرگسالی غذای حاوی نمک راترجیح می دهد و حتی اگر برای اوغذای بدون نمک تهیه کنیم در سرسفره به ان نمک خواهد افزود به همین علت یکی از اقدامات مهم در این راستا ذائقه سازی است .برای این که ذائقه کودک به غذای کم نمک عادت کند به هنگام تهیه غذای کمکی برای کودکان نباید از نمک و اساساً از هیچ طعم دهنده ای استفاده نمود . همچنین زمان تهیه غذای کودک باید از چشیدن آن خودداری کرد
مدیر سیستم
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.